ATELIER PASTORIE NUENEN - VINCENT VAN GOGH
|
Tijdens onze opgravingen in de jaren 2007-2009 in de tuin van de pastorie van Theodoor van Gogh, de vader van Vincent, aan de Berg 26 te Nuenen, hebben we veel informatie overgehouden.
Niet alleen kregen we toestemming om de vijver uit te baggeren en de tuin met metaaldetectoren te onderzoeken, maar we hebben ook de gelegenheid gehad door alle verdiepingen van de gehele pastorie te wandelen.
Deze was op dat moment onbewoond en we hadden toestemming van de Maatschappij van Welstand, eigenaar van de pastorie.
Marjolein van den Berg heeft veel filmmateriaal geschoten van elke plek die er te vinden was tot aan de grote zolder en de archeologen namen stof en materiaal-monsters die ze in plastic zakjes bewaarden. Marjolein maakte o.a. de documentaire "Vincent's Verf" op dvd voornamelijk gebaseerd op onze opgravingen en de vondst door Rob Schlooz van de Pruisisch blauwe verfklonten achter de vijver, in een zwaar verroest blik.
promo:
De verf, die ook rood mensenhaar bevatte, is onderzocht door het ICN in Amsterdam en determinatie haartjes door Dr. Henk van Haaster (Biax Consult Zaandam).
Persoonlijk maakte het een diep indruk op mij om in de mangelkamer (plaatje 1-plaatje-2 plaatje 3) te verkeren die Vincent van Gogh enige tijd gebruikte als zijn studio.
Vincent arriveerde 5 december 1883 in Nuenen vanuit Drenthe en nam zijn intrek in de pastorie.
Uit de brief van v Gogh (woensdag 26 december 1883, nummer 417) aan zijn broer lezen we:
Vader Theodoor van Gogh schrijft 20 december 1884 o.a. aan Theo:
En op dinsdag 15 januari 1884 aan Theo, brief 422:
In brief 440 aan Theo op 20 maart 1884:
|
Atelier/mangelkamer is dus omringd door riool, mestput, riool en "beste kamer" grenzend aan het kolenhok (zie tekening in de brief nummer 440 van 20 maart aan Theo).
We hebben ook een boel puin onderzocht, welke uit het riool gegraven is.
Er zaten allemaal brokstukken in van een verbouwing maar ook keukengerei, gebroken gebruiksvoorwerpen, pijpenkoppen, scherven, tegels, kruiken, aardewerk uit de keuken en veel soorten glaswerk zoals gebruiksglas en flessen alsmede wat metalen voorwerpen en kachelonderdelen.
Dit allemaal opgetekend door de archeologische groep onder leiding van stadsarcheoloog Nico Arts uit Eindhoven in het rapport (BrabantsHeem (1).pdf) van het Brabants Heem jaargang 61 nummer 3 uit 2009.
Na het overlijden van de dominee op 26 maart 1885 en begrafenis op 30 maart, de verjaardag van Vincent en eerder dood geboren broertje Vincent, is er een taxatie gedaan door notaris Abraham Schutjes uit Eindhoven.
In het voormalige atelier van Vincent stond alleen een mangel, een wasrek, enkele kuipen, een klederbak en schragen ter waarde van 12 gulden.
Dit is notarieel vastgelegd en te zien in het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, akte 32 van 21 mei 1885, volgnummer 1966.
Er is dan geen sprake meer van achtergebleven werken, terwijl ook de rest van de pastorie tot aan het kolenhok beschreven is en daarbij ook het interieur van de mangelkamer.
Dit kleine bekrompen en bedompte atelier met waarschijnlijk nog dezelfde scharnieren en schuifslot op de deuren als indertijd, maakt een grote indruk. Je stelt je voor, dat hij komt binnenwandelen, een pijpje opsteekt nadat hij zijn spullen zoals zijn ezel, palet, kistje met verf en penselen aan de kant zet.
De kachel nog even opgestookt want het is winter en guur aan zijn tekeningen te zien.
Of bestudeerde hij de passerende ratten waarmee hij zijn brood en kaas deelt en welke op hetzelfde riool wonen als hij (JH543)? Het kan ook zijn dat het atelier bewoond werd door vleermuizen.
Ook koffie drinkend en met zijn flacon brandy in de buurt, nog even de dag aan zich voorbij laat gaan voordat hij zijn pennetje in de inkt doopt om zijn broer in Parijs zijn beroemd geworden brieven te schrijven en daarna nog een boek te lezen bij het licht van een gekregen olielampje.
Of nog even door het raampje gluurt om heimelijk naar zijn lief Margo Begemann van de buren te zwaaien en goede nacht te wensen.
Maar als je daar in die ruimte en doodse stilte er even van bewust bent, inleeft en bijna kan voelen dat een groot kunstenaar als Vincent van Gogh, daar heeft gewerkt, geslapen, gedroomd en misschien wel liefgehad, dan is dat een hele intense en serene gewaarwording. Een belevenis om niet meer te vergeten.
Peter Nagelkerke.
|
.jpeg) .JPG)  JH972.jpeg) .JPG) |
.jpg){kind=link}
 JH506.jpg){kind=link}
